امارت طالبان به‌تازگی محدودیت‌های تازه‌ای را بر فعالیت رسانه‌ها در افغانستان اعمال کرده است؛ محدودیت‌هایی که این بار در خارج از پایتخت و در استان‌ها اجرا شده‌اند.

در استان هرات در غرب افغانستان، مقام‌های اداره استخبارات (اطلاعات) و اداره فرهنگ این شهر مسئولان رسانه‌ها را فرا خوانده و به آنان دستور داده‌اند از این پس، بر اساس دستورالعمل‌های جدید طالبان عمل کنند. ثابت هروی، مسئول عملیات‌ روانی اداره اطلاعات طالبان در هرات، به نمایندگان رسانه‌ها گفته است که اجرای رهنمود هشت ماده‌ای در تمام رسانه‌ها الزامی است.

در این رهنمود آمده است که از این به بعد، هیچ رسانه‌ای حق ندارد موسیقی، به هر شکل آن را پخش کند. سریال‌هایی که از دید امارت طالبان مبتذل و برخلاف موازین اسلامی تعریف شده‌اند نیز نباید پخش شوند. پس از این، رسانه‌ها حق ندارند عبارت «گروه طالبان» را به کار برند؛ بلکه باید دولت جدید در افغانستان را «امارت اسلامی افغانستان و مجاهدین امارت اسلامی» بنامند.

احمد (مستعار)، از خبرنگاران فعال در هرات، به ایندیپندنت فارسی گفت به آنان تاکید شده است که حق ندارند به مسئله‌ای که برخلاف منافع امارت طالبان باشد، بپردازند. به گفته احمد، حتی به رسانه‌ها دستور داده‌اند گزارش‌هایی را که جزئیات کامل آن‌ها اعلام نشده است، منتشر نکنند. او افزود: «بر اساس دستور طالبان، هیچ خبری نباید بدون منبع خبری باشد و اگر خبری منبع آشکار نداشت، رسانه‌ها حق انتشار آن را ندارند.»

نوید (مستعار)، مدیر یکی از رسانه‌ها در هرات، می‌گوید که طالبان به آن‌ها اعلام کرده است که حق ندارند به تماس‌های تلفنی زنان و دختران پاسخ دهند. به گفته نوید، بیشتر رسانه‌های تصویری و صوتی برنامه‌های زنده دارند که مردم با آن‌ها تلفنی تماس می‌گیرند. حالا آنان نمی‌دانند چگونه پیش از پخش، تشخیص دهند که تماس‌گیرنده زن است یا مرد؛ زیرا این برنامه‌ها زنده پخش می‌شوند.

کبیر (مستعار)، یکی دیگر از خبرنگاران در هرات، می‌گوید فضا به قدری تنگ و خفقان‌آور شده است که حتی کسی جرات ندارد به این محدودیت‌ها که ماهیت وجود رسانه‌ها را زیر سوال می‌برند، اعتراض کند. خبرنگاران اجازه ندارند با مسئولان نهادها گفت‌وگو کنند و همه مصاحبه‌ها را رئیس اطلاعات و فرهنگ طالبان انجام می‌دهد.

این دستورهای جدید نه‌تنها در هرات که در بیشتر استان‌های افغانستان به‌جز کابل ابلاغ شده‌اند. مسئولان رسانه‌ای در استان خوست در شرق افغانستان هم تایید می‌کنند که این محدودیت‌ها به آنان نیز ابلاغ و هشدار داده شده است در صورتی که طبق این رهنمود عمل نکنند، تعطیل می‌شوند.

به گفته فعالان رسانه‌ای در افغانستان، کنترل رسانه‌ها دراین کشور را ادارات مربوط به وزارت اطلاعات و فرهنگ به عهده ندارند بلکه این موضوع در اختیار اداره اطلاعات طالبان قرار داده شده است. این دستورالعمل‌های جدید هم را اداره اطلاعات استان‌ها با حضور منفعلانه مقام‌های اطلاعات و فرهنگ، ابلاغ کرده است.

محدودیت بر فعالیت رسانه‌ها از همان آغاز سلطه طالبان در افغانستان صورت گرفت. ده‌ها رسانه در همان روزهای نخست تصرف کابل به دست طالبان، فعالیت خود را متوقف کردند. با اعمال فشارهای بیشتر و فرار صدها خبرنگار از افغانستان، درهای تعداد دیگری از رسانه‌ها نیز بسته شدند. نهادهای رسانه‌ای اعلام کرده‌اند که بیش از ۱۵۰ رسانه مطرح در افغانستان از فعالیت بازمانده‌اند و هر روز تعداد بیشتری از رسانه‌ها در افغانستان فعالیت خود را تعطیل می‌کنند.

هرچند طالبان اعلام کرده است که از فعالیت رسانه‌ها در افغانستان حمایت می‌کنند، واقعیت این است که با استفاده از رویکرد برخورد غیرمستقیم، فشار بیش‌از‌حدی را بر رسانه‌ها وارد می‌کند؛ تا جایی که تمامی رسانه‌ها به خودسانسوری روی آورده‌اند؛ با این حال فعالان رسانه‌ای همچنان به بهانه‌های مختلف بازداشت می‌شوند. بازداشت دو خبرنگار مطرح تلویزیون آریانا در روز دوشنبه، نمونه بارز برخورد غیراصولی طالبان با اصحاب رسانه‌ است.